Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV) tanılanması alanında uzman kişilerce oldukça kolay olan ve bir diğer adıyla kristal oynaması olarak da bilinen ve tedavisi kolay bir vertigo çeşididir. İç kulakta yer alan yarım daire kanallarından birinde serbest madde bulunmasına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. İç kulak kaynaklı en sık görülen vertigo nedenleri arasında başta yer almaktadır. Belirli açılardaki hareketler neticesinde ortaya çıkan baş dönemsiyle karakterizedir ve genellikle kısa sürmektedir. Bunun beraberinde hastalarda işitme kaybı durumu görülmez. Hastalık genellikle 40-49 yaş aralığında ortaya çıkmaktadır. Her iki cinsiyette de eşit sıklıkta görülmektedir. Baş dönmesi şikâyeti ile müracaat eden kişilerin beşte birinde bu rahatsızlık görülmektedir. Hastaların genelinde önceden geçirilmiş kafa travması ve denge siniri iltihabı hikayesi de mevcuttur.
BPPV Neden Olur ?
Hastalık, iç kulaktaki denge organının otokonilerin yani kristallerin yerlerinden koparak düşmeleri sonucunda oluşmaktadır. Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV) iç kulaktaki üç tane yarım daire kanalından birine kristalin düşmesi ve hangi yarım daire kanalına düştüyse başın o eksenindeki hareketi sonucunda baş dönmesinin ortaya çıkmasıyla karakterizedir.
BPPV Kimlerde Görülür ?
Bazı yaş gruplarında daha sık görülmesi araştırma konusu olmasının yanı sıra her yaş grubunda görülebilmektedir. Özellikle bir yaş aralığı vermek gerekirse daha çok 65 yaş üstü kişilerde görülür.
Kristal Oynaması Sebepleri Nelerdir?
•Stres
•Kafa Travması
•Düzensiz Uyku
•Ani boyun hareketleri
•İç kulak tümörleri
•Otoskleroz
•Meniere Hastalığı
•Çeşitli Enfeksiyonlar
BPPV-Kulakta Kristal Oynaması Belirti ve Bulguları
BPPV Sonucu Sık Görülen Belirti ve Bulgular
Belli açılardaki hareketler sonucu meydana gelen ve yaklaşık 10-20 saniye süren vertigo söz konusudur. Örneğin öne doğru eğilip-doğrulma, yatakta dönme ve yataktan kalkma, kafayı yukarı ve aşağı yönde hareket ettirme gibi durumlarda vertigo ortaya çıkar. Bu baş dönmelerine mide bulantısı da eşlik edebilmektedir. Bu durumda hasta da işitme kaybı olmaz.
Görüntüleme Çalışmaları
Görüntüleme, nörolojik bulguları olan ve tedaviye yanıt vermeyen hastalarda gerekli olmaktadır.
Odyolojik Testler
Hastada işitme kaybı olmamalıdır. Bu durumlarda timpanogram normal olmalıdır.
BPPV Tanısı Nasıl Konulur?
Tanı koymak amacıyla hekim hastanın geçmişte yaşadığı hastalık ve/veya travmaları değerlendirir. Ardından bazı testler sonucunda kulak kristali oynaması rahatsızlığının teşhisini yapar. Genellikle hasta, yere eğilip kalktığında şiddetli baş dönmesi yaşadığını söylüyorsa bu belirtiler tanı koymaya yeterli oluyor.
BPPV Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hastalık genellikle kendiliğinden geçmektedir. Fakat bazı hastalarda kendiliğinden iyileşme olmayabilir. Bu tür durumlarda doktor değerlendirmesi gerekli olmaktadır.
Hastalık, mekanik sebepten ortaya çıktığı için ilaç tedavisi gerek kalmadan, cerrahi yöntemlere başvurulmadan birtakım fiziksel hareketler yardımı ile tedavi edilmektedir. Bu hareketler “manevra” olarak tanımlanmaktadır.
En sık uygulanan test Dix Hall-Pike’dir. Uzman, teste hastayı sedyeye oturtarak başlar ve başını sağa çevirir. Ardından başın yönünü bozmadan, hastanın başını sedyeden aşağıya sarkıtarak ve hızla yatılarak manevraya devam eder. Bu sırada uzman başı sabit tutar ve hastanın gözlerine dikkatli bir şekilde baaır. Diğer bir adımda ise hastayı oturur pozisyona alır, teste devam eder ve baş düz olacak şekilde hastayı karşıya baktırır. Göz hareketlerini ise problem olan tarafta ve sıçrayıcı şekilde gözlemler.
Bu yöntem, kişinin göz hareketlerini değerlendirerek hastalığın hangi kulaktan kaynaklandığının bilinmesine yardımcı olmaktadır.
Hastaların büyük bir kısmı bu manevradan memnun kalmaktadır. Tedavinin tamamlanması için tekrar seansları gerekebilmektedir. Tedavi sonrasında ani hareketlerden kaçınmak, stresten uzak durmak, düzenli uyumak önem arz etmektedir.
Uzm. Ody. Hasan ÇOBAN