İşitsel uyarılmış potansiyeller ve bunların sınıflandırılması için birkaç alt başlık gerekir. Bunlar;
1.Davranım Meydana Getirmedeki Özelliğine Göre
- Eksojen: Uyaranın fiziksel özelliklerine bağlıdır. (ABR, AMLR…)
- Endojen: Uyaranın fizyolojik özelliklerine bağlıdır. (P300)
2.Evoked-Emmited
- Evoked: Fiziksel uyaran varlığında oluşur. Eksojen veya endojen özellik gösterebilirler.
- Emmited: Herhangi bir fiziksel uyaran olmadan oluşur. Her zaman endojen özelliği gösterirler (P300).
3.Yakın/Uzak Saha Potansiyelleri
- Yakın Saha: Koklea ve koklear sinir liflerinden kaynaklanan potansiyellerdir. Uzman elektrot yerleşimini kaynağa yakın yapar. İğne elektrot kullanımı ve EcochG ölçümü buna örnektir. Kaynağa yakın bir yerleşim yapıldığı için küçük değişiklikler büyük etkilere neden olmaktadır.
- Uzak Saha: İşitsel kortikal bölgeden, işitme sinirinden ve beyinsapından, elektriksel aktiviteler sonucu ortaya çıkar. Elektrotlar, potansiyel kaynaklarından uzağa yerleştirilmektedir. Elektrotların kafa üzerine yerleştirildiği ölçümleri (scalp kayıt) örnek verebiliriz (ABR). Kaynağa uzak bir yerleşim yapıldığı için yapılan yer değişimleri sonuçları az etkilemektedir.
4.Kaynaklandığı Anatomik Bölgeye Göre
- Elektrokokleografi: EcochG uygulamasını örnek olarak verebiliriz. Çünkü elektrofizyolojik potansiyelleri ölçmek için kullandığımız EcochG koklea ve işitme sinirinden köken alır. İç kulağa yakın saha yerleştirilen elektrotlar aracılığıylatüylü hücre cevapları kayıt altına alınır.
- Beyin Sapı: ABR uygulamasını örnek verebiliriz. Çünkü işitsel sinirden mezensefalona kadar işitsel işlevin objektif olarak ölçüldüğü elektrofizyolojik bir testtir. Sonuç olarak cevapları, işitme siniri ve yollarındaki sinir liflerinin nöral senkronizasyonundan oluşur.
- Korteks: P1, N1, P2 ve P300 örnek verebiliriz. Kortikal uyarılmış potansiyeller, adından da anlayacağımız üzere akustik uyaranın ardından korteks düzeyinde kayıt altına aldığımız potansiyellerdir. Bu yüzden işitsel faktörler dışında dikkat ve bilişsel fonksiyonlar gibi faktörler de etkiler. İşitsel kortikal cevaplar ise, sesin algısal eşiğini göstermektedir. Örneğin, başka bir açıdan değerlendirildiğinde ayırt etme becerisi, işitsel sistemin gelişimi, bilişsel işlev gibi diğer fonksiyonlar hakkında da bilgi vermektedir.
5.Oluşma Zamanına Göre
- İlk Latans Cevapları (0-2 msn): EcochG
- Erken (Kısa) Latans Cevapları (2-10 msn): ABR
- Orta Latans Cevapları (10-100msn): AMLR
- Geç Latans Cevapları (100-300msn): ALR
- P300 (300 msn): P300 Cevaplar
İşitsel uyarılmış potansiyeller genel hatlarıyla sınıflandırıldığında bu şekilde şematize edilebilir;
Ayrıca bir diğer işitsel uyarılmış potansiyel olan ASSR için detaylı bilgiye sahip olmak istiyorsanız blog yazımıza tıklayabilirsiniz…
Ody. Selin Naz ÖZDEMİR