Tıp dilinde baş dönmesine Vertigo denmektedir. Kendinizin veya etraftaki nesnelerin döndüğünü hissetmenize yol açar. Tüm bunlar Vertigo olarak tanımlanmaktadır. Bunlar; deprem oluyor gibi hissetmek, kendini güvensiz hissetmek, ayağın altından yerin hareket ediyor kayıyor gibi olması, kendi etrafında dönüyor hissi vertigo için kullanılan terimler arasındadır.

İnsan Vücudu Dengesini Nasıl Sağlar?

      Vücudumuzda dengemizi sağlamamıza yarayan üç unsur vardır. Bu unsurlardan birinin dahi kaybolması ile dengemiz bozulur ve bunun sonucunda baş dönmesi ortaya çıkar.

• İç Kulak: Hareketin yönünü belirlemekten, sesi algılamaktan ve aynı zamanda dengeden sorumludur.
• Göz: İnsan vücudunun bulunduğu konumda yerini ve hareketin yönünü belirlemekten sorumludur.
• Beyin omurilik ve kas sistemi: Basınç reseptörleri eklemler ve omurga üzerinde yer alarak vücut parçalarının konumunu belirlemekten sorumludur.

     Kişide yukarıda belirtilen üç sistemden biri ve birkaçında bozulma olması, kişide baş dönmesine yani Vertigo’ ya neden olmaktadır.

Vertigo ( Baş Dönmesi) Belirtileri Nelerdir?

Vertigo’nun kişide görülen belirtilerini baş dönmesi ile birlikte özellikle şu şekilde sıralayabiliriz:

• Mide Bulantısı
• Vücutta güçsüzlük
• Kulakta Basınç
• Görmede Bozukluk
• Kulak Çınlaması
• Dengesizlik

Vertigo İle Gelen Bir Hasta Nasıl Değerlendirilmedir?

        Baş dönmesi şikâyeti ile gelen bir hasta değerlendirilirken öncelikli olarak hastadan ayrıntılı bir şekilde bilgi alınmalıdır. Hasta, çok dikkatle ve hassas bir şekilde dinlenilmedir. Bazen hastadan alınan tek bir cümle ile bile tanı konulurken bazen ise farklı testler sonucunda tanı konulmaktadır. Baş dönmesinin sıklığı, ne zaman başladığı, ne kadar sürdüğü ve beraberinde bulantı, kusma, duyma kaybı ve kulakta çınlama olup olmadığı teşhis için önem arz etmektedir.

      Değerlendirmeler neticesinde hastaya genel KBB muayenesi yapılarak, vücuttaki sinir yapılarının uyardığı bölgeler muayene edilir ve hastaya denge testi yapılır. Aynı zamanda nistagmus adı verilen istemsiz göz hareketlerinin karakteristiği ve yönü tanıya bir adım daha yaklaşmayı sağlar.

      Ardından hasta işitme testine yönlendirilmektedir. İşitme testleri Periferik Vertigo tanısı konulmasından dolayı önemli ipuçları vermektedir. İlave olarak tanı konulması için radyolojik tetkikler, BT (Bilgisayarlı Tomografi), MR (Manyetik Rezonans) da Vertigo tanısı için önemlidir. Tüm bu muayenelerden sonra hasta tanılanır ve tedaviye gidilir.

Vertigo Tedavisi Nasıl Yapılır?

        Vertigo tedavisinde önemli olan tanının doğru konulmasıdır. Yani hastalığa sebep olan kaynağı bulmaktır. Bununla birlikte tedavi başlamaktadır. Tedavi, hastalığa göre değişim göstermektedir. Vertigo, kulak içindeki kristallerin yer değişmesinden olabileceği gibi kişinin travma, stres gibi farklı psikolojik sebeplerden ortaya çıkabildiği de bilinmektedir.

     Tedavide öncelikle yapılması gereken hastanın sıkıntısını azaltmak ve denge fonksiyonlarını güvenli duruma getirmektir. Bu süre içinde hastalığın ortaya çıkma sebebi de tedavi süresi içinde önem taşır.

Kulakta iltihap varsa tedavi antibiyotik kullanımı şeklinde olmaktadır. Bunun devamında iyileşmeye bir enfeksiyon ile karşı karşıya kalındığında cerrahi müdahale gerekebilir.

Meniere hastalığında ise hastalara belirli diyetler ve idrar sökücü ilaçlar verilerek tedavi edilir. Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV) ise manevra ile düzelebileceği gibi birkaç hafta içinde kendiliğinden de iyileşebilir. BPPV’li hastalar ani hareketlerden kaçınmalı, bol su tüketmeli ve istirahat etmelidir. Aynı zamanda tedavi sürecinde sigara, alkol, kafein tüketiminden uzak durmalıdır.

Uzm. Ody. Hasan ÇOBAN