İşitme cihazları ve türleri hakkında genel bilgilendirme yaptığımız yazımızda sizleri aydınlatmak üzere çeşitli başlıkları inceledik.

İşitme Cihazı Nedir?

• İşitme cihazı kulak içine veya arkasına takılan küçük elektronik cihazlardır. İşitme cihazı sesin şiddetini arttırarak ve düzenleyerek kulağa iletir. Böylece işitme kaybına sahip kişi duyamadığı sesleri duyar, günlük aktivitelere katılımı sağlanır. İşitme cihazı kişilere hem gürültüde hem de gürültüsüz ortamda duyma olanağı sağlar.
• İşitme cihazı; mikrofon, ses yükseltici ve hoparlör olmak üzere 3 temel parçadan oluşur. İşitme cihazı mikrofon aracılığıyla sesi alır, sesi yükseltip düzenledikten sonra hoparlör vasıtasıyla kulağa iletir.
• İşitme kaybı tanılanan tüm bireylerin en erken dönemde işitme cihazı ile uygun işitsel rehabilitasyon programına yönlendirilmesi gereklidir.
• Uygun işitme cihazı seçimi odyolog ile beraber yapılmalıdır.

İşitme Cihazı Nasıl Çalışır?

• İşitme cihazları mikrofon, yükseltici ve hoparlör olmak üzere üç temel parçadan oluşur.
• Mikrofon gelen sesi toplar ve ses dalgalarını elektriksel sinyallere dönüştürerek yükselticiye iletir.
• Yükseltici ses dalgalarının gücünü arttırarak işitme cihazı içindeki hoparlöre gönderir.
• Amplifiye edilmiş ses hoparlör aracılıyla kulağa iletilir.

İşitme Cihazı Tipleri

Kanal İçi (ITC) ve Komple Kanal İçi (CIC) İşitme Cihazları

Bu tip işitme cihazları kısmen ya da tamamen kulak kanal içinde bulunur. Bu tip cihazlar şu anki en küçük cihazlardır ve kozmetik avantaj sağlarlar.

Kulak İçi İşitme Cihazları (ITE)

Bu tip işitme cihazının tüm kısımları kulağın dış kısmını kaplayan bir dış kabin içindedir. Bu tip cihazlar kanal içi cihazlardan daha büyüktür ve bazı insanlar için küçük cihazlara göre kullanımı daha kolay gelmektedir.

Kulak Arkası İşitme Cihazları (BTE)

Bu tip cihazların tüm parçalan kulak arkasında duran bir kasada bulunmaktadır. Bu kasa bir boynuz vasıtasıyla kulak kalıbına bağlanır. Kulak kalıbı kişiye özel üretilmiş, sert ya da yarı sertlikte cihazın yükselttiği sesi kulağa ileten kısımdır. Çocukların kulak kanal boyutu sürekli değiştiğinden, çocuklarda genellikle kulak kalıbı değişimi ile kulak arkası işitme cihazları tercih edilir.

Receiver In The Canal (RIC) İşitme Cihazları

     Bu tip işitme cihazı küçük bir fark dışında kulak arkası işitme cihazlarına benzemektedir. İşitme cihazının hoparlörü kulak kanalının içinde olacak şekilde tasarlanmıştır. Bu tip işitme cihazı kozmetik ve dinleme avantajlarından dolayı yetişkinler tarafından tercih edilmektedir.

İşitme Cihazı İçin Günlük Bakım

     İşitme cihazlarının düzgün bir şekilde çalışabilmesi için özel bir bakıma ihtiyacı vardır. Bu konuda odyoloğunuz ve işitme cihazını satın aldığınız yer günlük bakımınızı nasıl yaptığınızı kontrol ederek, dikkat etmeniz gereken şeyleri size anlatacaktır.

• Dinleme Kontrolü: İşitme cihazını her gün dinleyiniz. Dinleme tüpü kullanarak işitme cihazınızın sesinin net mi yoksa cızırtılı mı geldiğini fark edebilirsiniz. Bu konuda uzmanlar size yardımcı olacaktır.
• Pil Kontrolü: Piller 1-2 hafta içinde bitebilir. Bir pil güç kontrol cihazı ile pilin güç seviyesini ölçebilirsiniz. Pil güç seviyesi en üst seviyede iken işitme cihazı da en yüksek performans ile çalışır.
• İşitme Cihazınızı Düzenli Temizleyin: Cihaz ve kalıpta oluşabilecek pislik ve kirleri kontrol edin.
• Kulak Kalıplarının Kontrolü: Kulak kalıpları işitme cihazından ayrılabilir ve sabunlu su ile yıkanabilir. Yıkadıktan sonra işitme cihazını tekrar çalıştırmadan önce kalıbın tamamen kuruduğuna dikkat ediniz.
• İşitme Cihazı Nemlenmesini Önleyin: Cihazın uzun bir süre düzgün bir şekilde çalışması için gereklidir. İşitme cihazı kurutma kutusu bu konuda size yardımcı olacaktır. Cihazları bu kutuya koymadan önce pilleri çıkarmayı unutmayınız.
• Feedback’ ten Kaçınma: Feedback, işitme cihazından çıkan sesin kulak kalıbından çıkıp tekrar mikrofona ulaşmasıdır. İşitme cihazından duyulan ıslık sesi olarak da tanımlanır. Eğer kulak kalıbı kulağınıza düzgün bir şekilde oturmuşsa feedback oluşmaz. Bunun oluşmasının sebebi kulak kalıbının çok küçük olması ya da yıpranmış olmasından kaynaklanabilir. Feedback oluşması durumunda odyoloğunuz ve kalıp yaptırdığınız yerle iletişime geçiniz.
• Düzenli işitme cihazı kontrolleri işitme cihazından tam performans almak için oldukça önemlidir. Kontrollerinizi aksatmayın.

İşitme Cihazları

İşitme cihazları birçok çeşidi olan tıbbi cihazlardır. Konvansiyonel işitme cihazları iç kulağa giden sesi yükselterek çalışır. Tek taraflı işitme kaybı tanılanan kulak işitme cihazından yarar görebilecek durumda ise erken dönemde işitme cihazı her iki kulakta işitmeyi dengelemek için kullanılabilir.

CROS İşitme Cihazları

Tek taraflı işitme kaybı olan bireyler CROS adı verilen farklı tipteki bir işitme cihazından yarar görebilir. Konvansiyonel işitme cihazından farklı olarak CROS cihazlar sesi yükseltmez. Kötü kulaktan gelen sesi iyi kulağa iletir. Temel amaç, seslerin yönünü tayin etmesidir.

Kemiğe İmplante İşitme Cihazları

Kemiğe implante edilen işitme cihazları tek taraflı işitme kayıplarında da kullanılan bir yöntemdir.

Cerrahi ile tek tarafın işitme kaybı tanılanan tarafa yerleştirilen bir implant ve cerrahi sonrası implantın üzerine takılan konuşma işlemcisinden oluşur. Gelen ses dalgaları kemiği titreştirerek iyi kulağın iç kulağı tarafından algılanır. Böylece sesin yönünün algılanması sağlanır. Cerrahi öncesinde baş bandı ile cihazın denenmesi mümkündür.

Koklear implantasyon

Tek taraflı işitme kayıplarında koklear implantasyon son dönemde güncel olarak kullanılmaktadır. Cerrahi ile ileri veya çok ileri derecede işitme kaybı olan tarafın iç kulağına (koklea) yerleştirilen bir elektrot ve konuşma işlemcisinden oluşur. Kemiğe implante işitme cihazlından farklı olarak doğrudan işitme kayıplı tarafa uygulanır. Tek taraflı işitme kayıplarında koklear implant kararının verilmesinde bireyin yaşı, işitme kaybı süresi, işitme cihaz kullanım hikayesi gibi faktörler önemlidir.

FM Sistemler

Tek taraflı işitme kayıplı çocuklar FM sistemlerden yarar görebilir. FM sistem zorlu dinleme ortamlarında (örn; istenmeyen arka plan gürültüsü, sınıf içerisindeki gürültü, hedef ses kaynağı ile arada mesafe olması vb.) kişiye yardımcı olur. FM sistem, işitme cihazı ile veya işitme cihazı olmadan kullanılabilir. Konuşmacının kullandığı iletici ve tek taraflı işitme kaybı olan kişinin taktığı alıcı veya hoparlörden oluşur. Her iki sistem de hedef sesi istenmeyen gürültüden ayırarak daha anlaşılır hale getirir. Özellikle sınıf içerisinde öğretmeni takip etmesini kolaylaştırdığı için tek taraflı işitme kayıplı çocuklar FM sistemlerden yarar görür. Öğretmen sınıf içerisinde hareket halinde olsa bile iyi kulaktan sesi pürüzsüz bir şekilde alır.

Uzm. Ody. Hasan Çoban