Ani işitme kaybı nedir ?

       Ani işitme kaybı adından da anlaşılacağı üzere aniden veya en fazla 72 saatlik süre içerisinde ilerleme göstererek işitmede kısmi olarak veya tamamiyle kayıp meydana gelmesine denir. Ani işitme kaybı tanısı olan hastaların çoğunun tanımlanabilir bir işitme kaybı nedeni yoktur. Odyolojik olarak ise art arda gelen üç frekansta 30 dB’lik sensörinöral kayıp meydana gelmesi veya daha fazla kayıp olarak tanımlanabilmektedir. Hastanın işitme kaybında düzelme kısmi veya tam olabilmesinin yanı sıra düzelme olmayabilir.

İşitmenin daha iyi hale gelebilmesini etkileyen faktörler;

• Bireyin yaşı
• İşitme kaybının şiddeti ve etkilenen frekanslar,
• Vertigonun eşlik edip etmediği
• Hekime başvurma süresi yer alır.

Ani işitme kaybının görülme sıklığı nedir ?

        Ani işitme kaybının görülme sıklığı 100.000’de 5 ila 20 arasındadır. Gerçek görülme sıklığı bu tahminlerden daha yüksek olabilir çünkü etkilenen ve hızla iyileşen kişiler tıbbi bakıma başvurmazlar. Her yaştan bireyde görülebilmesinin yanı sıra 50-60 yaş arası bireylerde daha sık görülmektedir. Peki ani işitme kaybı erkeklerde mi daha çok görülür kadınlarda mı ? Hem erkeklerde hem de kadınlarda eşit oranda görülmektedir.

Aniden işitme kaybı neden olur ?

            Vakaların genellikle %90’ında hastalığın sebebini belirlemek mümkün değildir. Kulağa zararlı bazı ilaçlar, kızamık, kafa travması, kabakulak, meniere, gürültüye maruziyet ve birçok durum ani işitme kaybına sebep olabilir.

       Özellikle nedeninin bilinmediği durumlarda bazı olası problemler tahmin edilmektedir.

Bu tahminler arasında genellikle kulağa giden kan damarlarının çeşitli sebeplerden dolayı yeteri kadar kan taşıyamaması, iç kulaktaki zarların yırtılması sonucu birbirinden kimyasal olarak farklı özelliklere sahip sıvıların birbirine karışması, geçirilen üst solunum yolu enfeksiyonu sonucu viral ajanların iç kulağa hasar vermesi söylenebilir.

Ani işitme kaybı hangi kulağı etkiler ?

        Neredeyse vakaların tümünde tek taraflı kayıp görülmektedir. İki taraflı kayıp ise %2’den daha az oranda meydana gelmektedir. Hastaların birçoğu uyandıktan sonra işitme kaybını fark etmektedir.

Eşlik eden semptomlar arasında;

• Tinnitus (%41-90)
• Vertigo (%29 -56) yer alır.

          Hastaların %7 ila %45’inde tanımlanabilir nedenler bulunur. Ayırıcı tanı için yüzden fazla potansiyel neden mevcuttur.

Tanıya gitmeyi kolaylaştıran vakalar;

• Enfeksiyon durumu olan
• Otoimmün hastalıklara sahip
• Travmatik durumlar yaşamış
• Vasküler problemlere sahip olan
• Neoplastik hastalıkları olan
• Metabolik hastalıkları olan
• Nörolojik hastalıkları olan bireylerdir.

       Ani işitme kaybıyla ilgili yapılan birçok çalışmanın analizi sonucunda görülme sıklığı açısından sıralayacak olursak enfeksiyon kaynaklı (%13) ve bunu otolojik kökenli (%5), travma sonucu (%4), vasküler veya hematolojik (%3), tümör kaynaklı (%2), ve diğer (%2) hastalıklar takip etmektedir.

Ani işitme kaybı ve diğer şikayetler

      Neden olan duruma ve/veya iç kulağın etkilendiği kısımlara göre;

• Dolgunluk
• Basınç hissi
• Çınlama
• Dengesizlik
• Baş dönmesi
• Uğultu
• Bulantı ve kusma şikayetlerine sebep olabilir.

Ani işitme kaybı ile başvurulduğunda hastanede hangi yollar izlenecek ?

       Öncelikle KBB hekimi eğer o an yok ise acil servisteki doktorunuz şikayetlerinizi dinledikten sonra ani işitme kaybına neden olabilecek temel etmenleri değerlendirecektir. Bunlar;

• Dış kulak yolunda yabancı cisim varlığı
• Dış kulak yolu iltihapları
• Dış kulak yolunda kir
• Orta kulakta sıvı birikimi gibi hızlı teşhis edilebilecek nedenler araştırılır.

        Bu sebepler yoksa hekimimiz sizi işitme testinizin yapılması ve detaylı odyolojik değerlendirmeler için odyologa yönlendirecektir. Sonuç olarak işitme kaybızın yönü, derecesi ve tipi belirlenmeye çalışılacaktır. Bunlara ek olarak eğer hekiminiz uygun görürse görüntüleme istemi yapacaktır.

Yukarıdaki odyogramda sol kulakta sensörinöral tipte işitme kaybı ‘‘X’’ şeklinde ve mavi ile işaretlenmiştir. İşitme uzmanının yaptığı testin ardından hekimin de görmesi üzerine tedavinize başlanılacaktır.

Ani işitme kaybı acil tedavi gerektirir mi?

        Tedavi için hızlı hareket edilmesi gerekir. Her geçen dakika hastanın tedaviden fayda görme şansını düşürebilir. Çalışmalar hastaların hastaneye başvurma hızları ile tedavi şansı arasında doğru orantı olduğunu kanıtlamaktadır. İşitmenizde kısa bir süre içerisinde kayıp olduğunu fark ederseniz hızla Kulak Burun Boğaz hekimine eğer gece başınıza geldiyse acil servise başvurmalısınız.

Ani işitme kaybının tedavi şansı nedir?

       Tedavi edilmemesi durumunda %60-65 oranında kendiliğinden kısmi veya tam iyileşme görülebilir. Tedavi için hızlı hareket edilmez ise iyileşme ihtimali azalmaktadır. Erken tedavi işitmeyi tekrar kazanmak için büyük önem kazanmaktadır.

        Erken başvurunun yanı sıra işitme kaybının kısmen gerçekleşmiş olması, bireyin genç olması, daha çok alçak frekansların etkilenmesi, baş dönmesinin beraberinde olmaması olumlu faktörlerdir. Yaşın ileri olması, yüksek frekanslarda kayıp ve eşlik eden vertigo şikayeti olumsuz faktörlerdir. Vakaların bazılarında iyileşme şansının %80-85’lere dayanması etkileyen faktörlerin daha az olmasından kaynaklanır. Tüm olumsuz faktörlerin birlikte seyretmesi halinde vakanın iyileşme oranı %25’lere düşebilir. Bazı vakalarda ise işitme kaybı düzelse bile tinnitus sürekli hale gelebilir.

Nasıl tedavi edilir?

        Ani işitme kaybının nedeninin bilinememesi nedeniyle kesin bir tedavi için hala fikir birliği yoktur. Bu zamana kadar farklı farklı tedavi yöntemleri ve farklı ilaçlar denenmiştir. Bu sebeple kliniklerin çoğunda vakalara uzunca ilaç listeleri verilebilmektedir. Kan dolaşımının kolaylaşması için damarlarda genişlemeyi sağlayan ilaçlar, bazı serumlar ve tahminler sonucu önerilen çok sayıda farklı ilaçlar vardır.

      Ancak kortizon bilimsel çalışmalar sonucu ani işitme kaybında etkinliği kanıtlanabilmiş tek ilaçtır. Kortizon gerek ağızdan gerekse damar yolu verilebilir. Ancak kortizonun bu gibi vakalarda etkin olabilmesi için kulak zarı içine enjekte edilmesi gerekmektedir. Kulak zarına çok ince bir iğne kullanılarak kortizonun orta kulak boşluğuna enjekte edilmesi sağlanır. Hareket etmeden yaklaşık 45 dakika yatar pozisyonda bekletilen hastanın iç kulağına kortizonun ulaşması sağlanır.  Böylece daha yüksek dozlarda kortizon vücudun diğer kısımlarına zarar vermeden iç kulağa iletilmiş olur. Bu tedavi yöntemi hastanın işitmesindeki gelişmelere de bakarak birkaç gün boyunca uygulanır. Hatta iyileşmenin durumuna göre 10-12 güne kadar çıkarılabilir.

     Ayrıca hiperbarik oksijen tedavisi de literatürde yer almaktadır ancak bu tedavi kesin sonuç vermeyebilir. İç kulakta yer alan sıvıların hapşırma, travma, ani ıkınma, ağırlık kaldırma gibi sebeplerle karışmasına neden olan durum cerrahi müdahale ile düzeltilebilir. Ancak bu yöntemin de kesin çözüm olacağı net bir şekilde söylenemez.

Ani işitme kaybına neden olan hastalıklar

    Ani işitme kaybının nedeni tespit edilirse ve hızlıca tedavi edilirse daha fazla hasar bazen önlenebilir. Bununla birlikte neden olan hastalıkların birçoğu daha geniş sağlık etkilerine sahiptir. Bu nedenle altta yatan koşulların tanımlanması yalnızca işitme sonuçları açısından değil, genel hasta sağlığı açısından da gerekçelendirilebilir.

    ABD’de ani işitme kaybına neden olduğu bilinen en yaygın iki bakteriyel enfeksiyon Lyme hastalığı ve sifilizdir. Lyme hastalığı Kuzey Amerika’da endemiktir. Lyme hastalığının kronik belirtileri enfeksiyonun ilk yılında ortaya çıkabilir ve yüz felci ve asimetrik sensörinöral işitme kaybı gibi sistemik nörolojik tutulumu içerebilir. Diğer sekeller arasında artrit gibi romatolojik bozukluklar, arteriyoventriküler blok gibi kardiyak durumlar, kronik meningoensefalit dahil nörolojik bozukluklar ve fibromiyalji yer alır.

     Frengi, treponema pallidum bakterisinin neden olduğu enfeksiyon sonucu cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Büyük taklitçi olarak bilinen sifiliz çok çeşitli klinik belirtilere sahiptir. Enfeksiyonu takiben hasta başlangıçta genital bölgede ağrısız bir deri lezyonu (birincil enfeksiyon) ile başvurabilir. Bu erken aşamada bile, enfekte hasta nörosifiliz riski altındadır ve belirtilerden biri otosifiliz olabilir. Otosifiliz, ani işitme kaybı, ilerleyici işitme kaybı, dalgalanan işitme kaybı veya epizodik vertigo atakları, artan kulak çınlaması ve işitme kaybı ile birlikte meniere benzeri bir sendrom gibi çeşitli sunumlara sahip olabilir.

      Ayrıca, HIV, Herpes simplex, varisella zoster, enterovirüsler ve influenza dahil olmak üzere birçok virüs ani işitme kaybına neden olabilmektedir. Ani işitme kaybı nedeni olduğu açıkça gösterilen tek virüs kabakulaktır.

     Ek olarak, travma da ani işitme kaybına neden olabilir. Bu vakalarda genellikle net bir zaman dilimimi öğrenmek mümkündür. Bununla birlikte, genişlemiş vestibüler kanal sendromu olan hastalarda, hastalar çok küçük bir travmayı (yüzme havuzuna dalış gibi) takiben ani işitme kaybı meydana geldiğini belirtirler. Birçok vasküler ve hematolojik patolojilerle de ilişkilendirilmektedir. Bunlar arasında emboli, geçici iskemik ataklar, orak hücreli anemi, makroglobulinemi ve subdural hematom sayılabilir. Bu patolojiler, kokleaya giden kan akışını azaltır, böylece koklear oksijen seviyelerini azaltır. Koklear yapılar kısa süreli oksijen iletilmemesine bile oldukça duyarlıdır ve geçici veya kalıcı işitme kaybına yol açabilir. Çeşitli neoplazmalar, özellikle vestibüler schwannomlar (akustik nöromlar) da neden olabilir.

      Çeşitli sistemik otoimmün bozukluklar, tiroid bozuklukları, cogan sendromu, sistemik lupus eritematozus, temporal arterit ve wegener granülomatozisi gibi bir dizi otoimmün hastalık ani işitme kaybıyla ilişkilendirilmiştir.      Hastaların %1 ila %15’inde tiroid disfonksiyonu bildirilmiştir. Hipotiroidi ve hipertiroidi ise ani işitme kaybının tedavi edilebilir ve potansiyel olarak geri döndürülebilir nedenleri arasında yer almaktadır.